Fiscale gevolgen inkomstenbelasting bij bedrijfsoverdracht

IB onderneming stakenStaking van de IB onderneming

Een IB onderneming staken? Dan dreigt belastingheffing. De fiscale gevolgen voor de inkomstenbelasting bij bedrijfsoverdracht betekent vaak een stakingswinst: een fiscale winst waarop vaak een IB heffing van toepassing is. Deze IB heffing kan oplopen tot de maximale tarief voor de inkomstenbelasting (52%) minus de MKB vrijstelling (14%). De fiscale regels liggen vast in de Wet inkomstenbelasting 2001, artikelen 3.2 tot en met 3.79.

De afdracht van belasting bij bedrijfsoverdracht van de IB onderneming is vervelend. Want deze moet worden betaald uit de verkoopopbrengst. Dat leidt zo ook tot een lastige situatie van de financiering van de bedrijfsovername. De verkopende IB ondernemer kan zelfs in de financiële problemen komen.

Winstbepaling IB onderneming

Een IB onderneming is een bedrijf in de vorm van een eenmanszaak of een personenvennootschap (maatschap, vennootschap onder firma (VOF)). Jaarlijks is er een heffing inkomstenbelasting over de jaarwinst van de IB ondernemer. De jaarwinst is de winst volgens de winstbepalende balans. De winstbepalende balans wordt samengesteld op basis van een bestendige gedragslijn en goed koopmansgebruik. Kenmerkend zijn een consistente gedragen lijn in het gebruik van het stelsel van de waardering van de activa en passiva, het realiteitsbeginsel (waarheidsgetrouwe weergave van de winst) en het voorzichtigheidsbeginsel (kosten nemen wanneer deze te voorzien zijn en opbrengsten tellen wanneer deze daadwerkelijk zijn gerealiseerd).

 Vermogensbepalende balans

Gaat u de IB onderneming staken? Dan moet -naast een winstbepalende balans- ook een vermogensbepalende balans worden vastgesteld. De grondslagen voor winstbepaling worden dan ‘losgelaten’. Gekeken wordt dan naar de waarde economisch verkeer. In die vermogensbepalende balans komen dan de stille reserves en de goodwill aan het licht. Het saldo tussen de vermogensbepalende balans en de winstbepalende balans is de zogenaamde stakingswinst.

Stakingswinst

De stakingswinst omvat de goodwill, de stille reserves, bijtelling voor desinvesteringen en de vrijval van fiscale reserves. De goodwill is de bedrijfswaarde (vergoeding in de koopsom) voor de winstgevendheid van de IB onderneming zoals imago, klantenbestand, rechten op merken, patenten, netwerk van toeleveranciers etc. De stille reserves worden gevormd door het verschil tussen de waarde in het economisch verkeer en de fiscale boekwaarden. Bijvoorbeeld een bedrijfspand werd aangekocht voor €500.000. Door jaarlijkse afschrijving staat deze nog voor €350.000 op de balans. De waarde in het economisch verkeer is echter gestegen naar €625.000. De stille reserve in dat pand is dus  €275.000. De bijtelling voor desinvesteringen is voor de correctie op eerdere belastingvoordelen: het toepassen van kleinschaligheidsinvesteringsaftrek (KIA) voor investeringen in bedrijfsmiddelen. De fiscale reserves zijn de fiscale oudedags reserve (FOR) en eventuele egalisatiereserves.

Varianten IB onderneming staken

Een IB ondernemer die zijn bedrijfsactiviteiten beëindigt, wordt door de fiscus geacht zijn onderneming te staken. Dat betekent vaak: vervelende fiscale gevolgen inkomstenbelasting bij bedrijfsoverdracht. Duidelijk is dat de fiscale afrekening bij staking voor de IB ondernemer onwenselijk is. De neiging bij een IB ondernemer zou kunnen bestaan om het moment van IB onderneming staken uit te stellen. De belastingdienst daarentegen zal snel geneigd zijn om een staking  aan te nemen. En  fiscaal over de stakingswinst afrekenen.

Te onderscheiden zijn een volledige en een gedeeltelijke staking. Bij een volledige staking worden door de IB ondernemer alle bedrijfsactiviteiten beëindigd. Hij houdt er helemaal mee op. Een gedeeltelijke staking speelt bij de beëindiging van een zelfstandig deel van de onderneming: een geheel aan activiteiten en activa die gezamenlijk een onderneming vormt. Bijvoorbeeld: een filiaal van een handelsonderneming wordt verkocht. Of: een deel van de bedrijfsactiviteiten wordt overgedragen. Maar ook is er sprake van staking bij  het aangaan van een vennootschap onder firma (VOF). Door het toetreden van een vennoot (firmant) worden de bedrijfsactiviteiten niet volledig door de IB-ondernemer beëindigd. Alleen de winstgerechtigdheid tot zijn IB onderneming verandert.

Inkrimping van bedrijfsactiviteiten

Ook bij een tijdelijke inkrimping, bijvoorbeeld door ziekte of andere persoonlijke omstandigheden, kan sprake zijn van een staking. In het algemeen gesteld is de fiscus al snel geneigd om een staking aannemelijk te achten: dan kan hij IB heffen over de stakingswinst. Een tijdelijke inkrimping wordt dan gezien als een duurzame inkrimping of stillegging. Dus, de IB ondernemer kan ook onbedoeld te maken krijgen met stakingswinst wanneer een verandering optreedt in de bedrijfsactiviteiten van zijn IB onderneming. Bijvoorbeeld: de ondernemer stopt met de detailhandel van autoaccessoires en begint een groothandel in watersportartikelen.

Situaties IB onderneming staken

Het meest voor de hand is de liquidatie of de bedrijfsoverdracht van de IB onderneming. Maar ook is sprake van staking bij overlijden of scheiden (ontbinding van het huwelijk). Ook de inbreng van IB-onderneming in een BV of bij de verplaatsing van de bedrijfsactiviteiten naar het buitenland wordt gezien als een staking.

Een IB onderneming staken? Neem tijdig maatregelen!

Om de belastingheffing bij bedrijfsoverdracht van de IB onderneming uit te stellen of te matigen zijn er veel fiscale faciliteiten. Te noemen zijn de stakingsaftrek, stakingslijfrenteaftrek, de doorschuifregelingen (geruisloze overdracht), de bedrijfsopvolgingsfaciliteit (BOF), de uitstelregeling voor de IB-heffing over de stakingswinst. De fiscale regelingen kunnen worden toegepast in verschillende situaties. Neem daarom tijdig maatregelen om aan de juiste voorwaarden te voldoen.

BTW bij overdracht van de IB onderneming

Een IB onderneming staken heeft ook mogelijke gevolgen voor de BTW (Wet op de omzetbelasting 1968). In het algemeen is bedrijfsoverdracht vrijgesteld van BTW heffing: “bij overgang van het geheel of een gedeelte van een algemeenheid van goederen, al dan niet tegen vergoeding of in de vorm van een inbreng in een vennootschap, wordt geacht dat geen leveringen of diensten plaatsvinden en treedt, tenzij bij ministeriële regeling anders is bepaald, degene op wie de goederen overgaan in de plaats van de overdrager

Bepalend is dus: een algemeenheid van goederen. Deze goederen hebben een zekere samenhang. Of dienen een gemeenschappelijk doel. Bijvoorbeeld: de uitoefening van een zelfstandige onderneming. En de zaken moeten in één rechtshandeling worden overgedragen. Bij een (gedeeltelijke) bedrijfsoverdracht omvattende: de handelsnaam, inventaris, personeel, klantenbestand, rechten, enzovoorts, valt zo onder de werking van de Wet OB: de (gedeeltelijke) levering van de onderneming kan dan zonder OB plaatsvinden.

Overdrachtsbelasting bij overdracht van de IB onderneming

Een IB onderneming staken heeft ook mogelijke gevolgen voor de overdrachtsbelasting (Wet op Belastingen van Rechtsverkeer). Als een bedrijfspand (onroerend goed) onderdeel is van het ondernemingsvermogen is bij bedrijfsoverdracht 6% overdrachtsbelasting verschuldigd. Bijvoorbeeld bij de verkoop van de IB onderneming aan een derde. Dit speelt echter ook bij de firmaproblematiek: het toetreden of uittreden van vennoten. Bij de inbreng van een eenmanszaak in de (eigen BV) is de overdracht vrijgesteld van overdrachtsbelasting. Maar ook kan -onder voorwaarden- overdrachtsbelasting worden voorkomen bij de overdracht van een vennootschap onder firma (VOF) naar een BV. Ook de wijziging van de vermogensetikettering van bedrijfspanden is -onder omstandigheden- vrijgesteld van overdrachtsbelasting.

Op termijn een IB onderneming staken?

Wilt u uw IB onderneming staken? Maak een analyse van de fiscale gevolgen. En neem tijdig maatregelen. Zo voorkomt u onverwachte en ongewenste verassingen. Zo voorkomt u onnodig fiscaal leed.

COPYRIGHT 2018: BCG CORPORATE FINANCE | WEBDESIGN: HEERS