Nog geen 10% van de risicofinanciering belandt bij startups opgericht door vrouwen. Hoe komt dat en is het een probleem? Wat kan je doen als vrouwelijke ondernemer? En waar klop je aan als het bij reguliere financiers niet lukt?
Investeerders steken miljoenen in erectieproblemen, terwijl er nauwelijks geld gaat naar menopauzeproblemen. Dit is een voorbeeld van wat investeerder Simone Brummelhuis ‘eenzijdige innovatie’ noemt. Een oorzaak is een gebrek aan vrouwelijke investeerders. “Investeringsfondsen bestaan voor 95% uit mannen en die bepalen welke innovaties financiering krijgen. Vrouwen innoveren ook. Daar moeten investeringsfondsen zich bewust van worden.” Brummelhuis richtte het Borski Fund op, financier van durfkapitaal voor vrouwelijke ondernemers.
Minder
Tussen 2008 en 2019 staken investeerders van venture capital hun geld voor 0,8% in teams met alleen vrouwen, voor 4,9% in mixteams en voor 94,3% in teams met alleen mannen. En dat terwijl 17% van de startups een vrouwelijke (mede)oprichter heeft. Dit bleek uit onderzoek van Techleap in 2019 naar investeringen in startups. Er gaat dus relatief minder geld naar startups waar vrouwen aan het roer staan dan naar startups opgericht door mannen.
Dat was de reden voor TheNextWomen, voorloper van het Borski Fund, om al in 2015 met 75 vrouwelijke investeerders een angelfonds op te richten waarmee 30 vrouwelijke startups werden gefund met startkapitaal.
Gemiste kans
Het Borski Fund wil de kloof in risicofinanciering tussen mannen en vrouwen dichten. De kloof leidt niet alleen tot minder variatie in nieuw ontwikkelde producten en diensten, maar is ook een gemiste kans voor investeerders. “Bedrijven met diverse managementteams presteren beter blijkt uit veel onderzoeken. Ze leveren meer rendement op”, zegt Alexander Ribbink, investeerder bij Keen Venture Partners. Zijn fonds neemt deel aan Fundright, een netwerk van fondsen dat investeert in startups, onder de voorwaarde dat hun managementteam binnen 3 jaar voor 35% uit vrouwen bestaat. Die voorwaarde geldt ook voor de teams van investeerders zelf.
Oorzaken
Waarom zijn de verschillen in financiering tussen mannen en vrouwen eigenlijk zo groot?
Externe factoren
“Een van de oorzaken is het bias-effect, een bepaalde vooringenomenheid,” zegt Janneke Niessen, investeerder bij CapitalT. Zij onderzocht samen met Eva de Mol, wetenschapper en collega-investeerder venture capital investeringen in Nederland in 2017. “Dat gaat om hoe een investeerder mannen en vrouwen beoordeelt, taalgebruik en vragen. Een jonge vrouw is onervaren en een jonge man heeft potentie. Vrouwen krijgen meer vragen over het verleden en mannen over de toekomst. Dan wordt het een heel ander verhaal en dat beïnvloedt financiering. Bij zowel mannen als vrouwen speelt bias een rol, maar omdat investeerders vooral mannen zijn, werkt bias één kant op.”
Ook het stereotype dat vrouwen niet technisch zijn, speelt een rol, denkt Niessen. “Mensen investeren in wat ze kennen, in wie ze herkennen en in producten die ze snappen.” Dit gaat vaak onbewust, zegt Ribbink: “Ik denk dat mensen zelf niet zo goed door hebben dat ze kiezen voor wat ze kennen in plaats van wat het beste is.”
Een andere oorzaak volgens Niessen is het netwerkeffect. “Je hebt vaak een introductie nodig om bij venture capital aan tafel te komen. Dat loopt via een vaak gesloten netwerk via een oude werkgever of opleiding”. Hoewel dat bij een goede investeerder geen rol zou moeten spelen, vindt Ribbink. “Ik ken geen investeerder die de telefoon niet opneemt voor mensen met goede ideeën, ongeacht geslacht en achtergrond. Daarna bepaal je of het iets is of niet.”
Persoonlijke factoren
Oorzaken van het verschil hebben ook te maken met persoonlijke kenmerken. Simone Brummelhuis van het Borski Fund: “Vrouwen willen niet altijd het spelletje van investeringsfondsen spelen. Iedereen heeft gigantische groeicijfers in zijn financieel plan staan en weet dat je die moet halveren. Kom je met een realistische voorspelling en de investeerder halveert die, dan geldt: vrouwen komen van Venus en mannen komen van Mars.”
Daarnaast speelt ook de fase van ondernemerschap mee. Brummelhuis: “Veel vrouwelijke ondernemers zijn nog niet toe aan venture capital. Ook het type onderneming speelt een rol. Vrouwen bouwen andere bedrijven. Dan moet je met alternatieve financiering werken. Bij ‘high growth’-ondernemers zijn drijfveren van mannen en vrouwen gelijk: passie en de wil om een groot bedrijf te bouwen. Veel vrouwen doen langer over het bepalen hoe ze willen uitbreiden en of ze wel externe investeerders willen.”
Het verschil kan ook liggen aan een andere houding, denkt Sara Liesker. Ze is jurist en oprichter van Liesker Procesfinanciering. “Ik vind het lastig, en misschien meer vrouwen, om een lening af te sluiten. Ik spaar liever dan dat ik met geld van anderen risico neem. Ik zie dat ook bij vrouwelijke ondernemers die ik coach. En bij durfkapitaal sta je als ondernemer op de voorgrond. Je hebt 1-op-1-gesprekken met een commissie van investeerders. Bij crowdfunding en de bank krijg je vragenlijsten, waar je over na kunt denken.”
Tips voor ondernemers
Ken de rol van de financier
Investeerder Niessen tipt: “Wees bewust van de bias bij investeerders en speel er op in. Als je vragen over het verleden krijgt, praat dan over de toekomst. Wees trouw aan je eigen stijl als vrouw. Als je je visie wat groter neer moet zetten, kan je dat doen. Zorg dat je de rol van de financier kent en zijn businessmodel snapt. Dan kun je beslissen wat het beste bij je past. Past snel groeien niet bij jou? Ga dan niet voor venture capital. Dat is prima. En oefen je pitch, want je hebt maar kort om indruk te maken.“
KPI’s en blauwe ogen
De tip van Liesker is: “Financiering is onder meer afhankelijk van het bedrag en de behaalde resultaten. Als je kort bestaat, passen investeerders die dichtbij staan. Als je langer je bedrijf runt, groeit het vertrouwen in je businessmodel en niet alleen op basis van goede plannen en je blauwe ogen. Formuleer heldere KPI’s (kritische prestatie indicatoren), de groeifactoren van je onderneming. Heb je administratie op orde en laat je financieringscontract door een specialist bekijken.”
Neem een man mee
Brummelhuis geeft een tip om het bias-effect te tackelen. “Neem een man mee”, zegt zij gekscherend. “Het is natuurlijk onterecht dat je tegen vrouwen zegt: je moet direct een divers team hebben. Dat vragen we van mannen ook niet in de eerste fase van hun bedrijf. Het definitieve team ontwikkelt zich vaak pas later en wordt diverser.” Vrouwen moeten bij een investeringsteam gaan pitchen waar een vrouw in zit. “Die begrijpt beter hoe een vrouw zich presenteert. Zeg tegen een investeerder: hier ben ik mee bezig, ik kom over een half jaar terug en dan is dit mij gelukt. Mensen moeten vertrouwen in je krijgen.”
Luister naar je klant
Hoe je van iedereen geld krijgt? Ribbink: “Geloof in je idee, luister goed naar je klant en voor de helft naar een investeerder. Jij bepaalt zelf welke helft. De helft van wat een investeerder zegt is heel verstandig en de andere helft misschien niet. Blijf dicht bij jezelf. Je kan een bedrijf wel alleen oprichten, maar regel daarna een divers team, zodat je samen sterk staat. Blijf kritisch of je een probleem voor een klant oplost.”
Waar aankloppen?
Voor ondernemers, mannen en vrouwen, zijn veel financieringsvormen beschikbaar. Financiers aangesloten bij Fundright hebben extra aandacht voor diverse teams bij startups en investeerders. Sinds november 2019 is ook kredietunie SheCredit actief. Deze coöperatie biedt financiering vanaf 25.000 euro voor ondernemingen met minimaal 50% vrouwen in de leiding.
